Goddelijke geometrie

Meetkunde op de mat

Veel yogahoudingen zijn meetkunde met je eigen lijf. Je realiseert je het waarschijnlijk niet, maar je past meetkundige begrippen toe in een yogahouding, om zo de perfecte uitbeelding te vinden. In de driehoekshouding (trikonasana) is dit duidelijk te zien (1).

 

Meetkunde in yogahoudingen:
Met behulp van meetkundige begrippen creëer je eerst een beeld van de houding, vervolgens voeg je je lichaam naar dit beeld. Blijf ervaren of de houding klopt met dit beeld. Op deze wijze versterk je je relatie met je lichaam.
Observeer wat het verschil is tussen in elkaar gezakt, als een zoutzak staan, en ontspannen rechtop staan (2). als je vanuit een ingezakte houding rechtop wil staan, kun je je houding corrigeren aan de hand van het beeld van een vertikale rechte lijn die dwars door het midden van je lichaam loopt. Je plaatst dan je wervelkolom langs deze denkbeeldige lijn. Je stapelt je wervels recht boven elkaar, zodat je, zonder gespannen spieren, rechtop staat. nu kun je ontspannen en ruim ademen en stroomt je energie goed door. aan de hand van geometrische vormen kun je een houding heel precies omschrijven zodat je hem goed uit kan voeren. nog een aantal meetkundige begrippen die je toe kunt passen zijn: een punt, cirkel, evenwijdig of een hoek van 45 graden. Ook word je bewust van de relatie van je lichaam met de ruimte om je heen, je word je bewust van de ruimte die je inneemt en je verbondenheid met hemel en aarde.

1           2         3          4           5        6        7 

1: een gelijkzijdige driehoek
2: een rechte lijn
3. een curve, dat is een deel van een cirkel of een ovaal.
4. een rechte lijn en een hoek van 90 graden.
5: een spiraal
6. een bol met het middelpunt en twee andere punten; het Derde Oog en het hara.
7. een driedimensionale tetrahaedron

Door het visualiseren van geometrische vormen in yogahoudingen train je jezelf om deze ook in meditatie te visualiseren, zoals bij Yantrayoga, Chakrayoga of Mandalayoga.

 

Heilige geometrie
Meetkunde toegepast in yogaoefeningen wordt op deze wijze heilige geometrie, in de zin van ‘heelmakende’ geometrie. In een yogales draagt de leraar het beeld van de perfecte houding aan waar de leerling zich in kan voegen. (Dat wil niet zeggen dat de leraar de houding ‘perfect’ uitvoert, hij biedt een visualisatie van heelheid aan).

 

Twee werelden
Je kunt je voorstellen dat er een geestelijke en een stoffelijke wereld bestaat. een perfecte wereld en een imperfecte wereld. als mens ben je de verbindende factor tussen deze twee en bestaan ze tegelijkertijd.
Dit realiseer je je niet altijd omdat de stoffelijke, imperfecte wereld, de meeste aandacht vraagt. De wereld waar je weerstand tegenkomt. Je stoot je teen tegen de deur en dat doet pijn. In een yogahouding kom je je fysieke grenzen tegen en dat kan ook pijn doen.
Als je meditatie beoefent kun je deze perfecte wereld ook ervaren, je kunt hem als het ware proeven. Dat kan een gevoel van éénheid, van harmonie, van tijdloosheid geven.
Nu is het de kunst om deze éénheid, deze harmonie ook in de dagelijkse wereld te manifesteren, yogahoudingen doen is een manier om dit tot stand te brengen.

 

Hoe doe je dat?
Misschien heb je een beperkend beeld van jezelf vastgezet. Hoe haal ik de beperking weg? Hoe kan ik wel mijn eigen heelheid ervaren? Door je te verbinden met het beeld van de perfecte houding. het beperkende beeld maakt plaats voor het nieuwe beeld en dan blijkt vaak dat je veel meer kan dan je gedacht had. Ook als je een fysieke beperking tegenkomt, kun je je juist met het perfecte beeld verbinden en daardoor ruimte en ontspanning in de houding ontdekken.

 

Ademlichaam
In de geestelijke wereld bestaat er een volmaakt beeld van mijn lichaam, dat is verbonden met mijn fysieke lichaam door middel van de adem, ik noem het voor het gemak maar het ademlichaam. (het wordt ook wel het subtiele lichaam of etherisch dubbel genoemd).
ademen gaat vanzelf, zonder dat je er bij na hoeft te denken, het is een onbewust proces. Maar je kan je er ook bewust van worden en je adem sturen en reguleren. Als je langzaam en ruim gaat ademen, worden je gedachten rustiger. Het ademlichaam kun je ook reguleren en sturen, dat doe je samen met je adem èn met je gedachten; je visualiseert de perfecte houding en ademt daar doorheen.

 

Resonantie
Door bewust te ademen resoneert jouw fysieke lichaam met jouw ademlichaam en past het zich aan aan het perfecte beeld. Dat gaat niet in één keer, het is een proces. Elke les ervaar je de harmonie, de stilte, wie je in werkelijkheid bent. Gaandeweg zal het steeds meer beklijven.

 

Yoga; Doen door Niet Doen

Bij het beoefenen van asana’s, yogahoudingen, kom je ‘jezelf’ en weerstand tegen. Weerstand in de vorm van fysieke beperkingen, maar ook emotionele of mentale weerstand. Je haakt dan bij voorbaat al af, of je besluit van te voren al dat een houding zwaar is. En zodra je de houding uitvoert krijg je de bevestiging. Als je je mentale houding niet verandert zal yoga altijd een fysieke inspanning blijven.

Een ander kijk
We hebben vaak de neiging om een yogaoefening op spierkracht te doen. Maar door teveel spierkracht te gebruiken blokkeer je juist de doorstroming van energie (ook wel Prana, Chi of Qi genoemd). Het is de kunst het midden tussen overspanning en verslapping van je spieren te vinden. Dit midden heet ‘het strekken van je spieren’. Als je je lichaam strekt, strek je naast je spieren ook je zenuwbanen en je meridianen. Dan creëer je ruimte waardoor energie gaat stromen. Een andere benadering kan wonderen doen, de houding die eerst zwaar voelde kan ineens als vanzelf gaan, energie stroomt door je lijf, je straalt van enthousiasme en je bent helemaal yoga

Zo vrij als een vogel
Filosoof en uitvinder Victor Schauberger observeerde in de natuur hoe forellen minuten lang onbeweegelijk in een snelstromend beekje kunnen staan. En hoe zwaluwen moeiteloos via bepaalde patronen door het luchtruim vliegen. Hij merkte daarbij op dat de vissen niet zelf zwemmen maar door het water gezwommen worden. En dat vogels niet zelf door de lucht vliegen, maar gevlogen worden. Op dezelfde wijze kun je ook de yogahoudingen benaderen. In plaats dat jij de houding doet, ‘doet’ de yogahouding jou. Het wordt moeiteloos. In het taoisme heet dit principe Wei Wu Wei, wat ook wel vertaald wordt met: ‘Doen door Niet Te Doen’.

Als vanzelf
Als je op deze wijze een yogahouding benadert, laat je de controle los en tegelijkertijd blijf je heel alert voelen wat er in het moment gebeurt. Door het strekken gaat je energie stromen en je voelt daarbij waar het stroomt, of er een richting is, stroomt het in golven, of als een kalm beekje? En op welk moment is houding ‘klaar’? Voel na waar energie stroomt, hoe subtiel dan ook: deze geeft de richting aan voor de volgende houding. Laat je lichaam deze energiestroom volgen en zo ontstaat er vanuit jouw energiepatroon een nieuwe houding. Dat is een wonderlijke sensatie, want niet jij, maar je lichaam geeft aan welke houding jij op dat moment nodig hebt.
Ik wil je graag uitnodigen op mijn workshops waarbij je de mogelijkheid krijgt om ook deze wijze van yoga te ervaren.

 

PALEO YOGA

Het woord ’Paleo’ refereert naar de steentijd. Yoga wordt verondersteld al duizenden jaren beoefend te worden: in India zijn afbeeldingen van yogahoudingen in klei gevonden van wel 4000 jaar oud. Ook de mondelinge overlevering zegt duizenden jaren te hebben bestaan voordat zij zo’n tweeduizend jaar geleden werd neergeschreven. Het is een fascinerend idee dat wij nu nog dezelfde houdingen beoefenen als die toen we nog onze voorouders waren. Misschien is de uitvoering veranderd, maar we zijn nog wel dezelfde mensen met dezelfde universele vragen; wie ben ik en hoe relateer ik mij met alles wat ik niet ben? Misschien is de uitvoering veranderd, maar we zijn ook mensen met dezelfde universele vragen; wie ben ik en hoe relateer ik mij met alles wat ik niet ben?

Essentie
De essentie van yoga is zelfrealisatie. In een asana kun je je realiseren dat je niet je lichaam bent, want je kunt je lichaam observeren. Datzelfde geldt voor je gevoelens en gedachten, waarmee we ons in het dagelijks leven sterk mee identificeren; ‘mijn’ lijf, gevoel, mening. Als je alles ‘wegmediteert’, wat blijft er dan over?… Stilte… Waarnemen (het ware nemen): Ishvara* wordt dat in de yogafilosofie genoemd. Door de ontspanning die dat inzicht geeft kan het zelfregulerende systeem dat het lichaam is zijn helende werk doen.

Extatische trance houdingen
Jaren geleden kwam ik het werk van Felicitas Goodman tegen, een antropologe die een studie gemaakt heeft van religieuze trances en ontdekte dat je met ritmisch geluid en specifieke lichaamshoudingen in een trance kunt raken. De houdingen die zij daarbij gebruikt vond ze in oeroude sculpturen en schilderingen van inheemse volkeren. Blijkt dat houdingen specifieke trances kunnen oproepen, zoals spirit reizen, heling, dood en transformatie. In de trance ervaring kom je zielsaspecten en inzichten tegen, wat verhelderend kan zijn.

Yogi
Tijdens deelname aan sjamanistische rituelen zag ik als yogi het belang van houding, adem en concentratie. Met de kennis van trance houdingen gingen er meer deuren open. Bij extatische trance houdingen hou je een positie 15 minuten aan en je reguleert en navigeert de trance door je spierspanning te variëren. Vergelijk je lichaam met een stemvork of een radioantenne, je kunt je door de keuze van de houding en lichaambeheersing gericht afstemmen.

Meditatie of trance?
Een van de fysiologische kenmerken van de trance ervaring is dat je brein theta golven (3-8 Hz) produceert, dit gebeurt normaal alleen als je heel diep slaapt. In de trance ben je juist heel wakker en geconcentreerd wanneer dat gebeurt. Bij meditatie produceert je brein alpha golven (8-12 Hz). Beta golven (12-30 Hz) is wat je normale waakbewustzijn produceert.

Steentijd en nu
Sommige houdingen die Goodman onderzocht zijn tot wel 30.000 jaar oud. Ze stammen uit een tijd dat de mens zich meer één met het universum voelde, wellicht door deze rituele houdingen. Hoewel de mondelinge overlevering omtrent deze houdingen niet bewaard is gebleven, kunnen we ze met kennis en ervaring van levende traditiesals yoga (houding en adem) en sjamanisme (ritme en ritueel) tot leven roepen.